Orteza na bark: Kiedy stosować i jak wybrać?

Bark, inaczej obręcz barkowa, łączy kończynę górną z tułowiem. Składają się na nią aż 4 stawy: mostkowo-obojczykowy, barkowo-obojczykowy, łopatkowo-żebrowy oraz ramienny, łopatka, obojczyk oraz otaczające więzadła i mięśnie. Ze względu na złożoną budowę oraz dużą, wielopłaszczyznową ruchomość obręcz kończyny górnej stosunkowo często ulega różnego rodzaju urazom. Zwichnięcie, złamanie, stłuczenie czy też uszkodzenie stożka rotatorów to tylko niektóre ze wskazań do zastosowania ortezy na bark. Ma ona za zadanie stabilizację i odciążenie przeciążonych czy niewydolnych struktur. Co to jest orteza barku? W jakim celu się ją stosuje i jak prawidłowo ją założyć? Dowiedz się z naszego artykułu!

Co to jest orteza barku?

Orteza barku, inaczej stabilizator barku, jest rodzajem sprzętu rehabilitacyjnego. Ma za zadanie zwiększenie stabilizacji i częściowe lub całkowite unieruchomienie uszkodzonych stawów w pozycji odciążającej. Stosowana jest zarówno w przypadku urazów w obrębie obręczy kończyny górnej, jak i wspomagająco po zabiegach operacyjnych w jego okolicy. Jej wykorzystanie jest bardzo zróżnicowanie ze względu na fakt, że orteza na bark pełni wiele funkcji.

Co daje orteza barku?

Orteza na ramię i bark pomaga utrzymać stawy w prawidłowej pozycji. Unieruchomienie lub ograniczenie zakresu poszczególnych ruchów zabezpiecza przed dalszym uszkodzeniem tkanek. Dodatkowo, stabilizator na ramię i bark odciąża otaczające tkanki miękkie, czyli mięśnie i więzadła. W ten sposób zmniejsza dolegliwości bólowe i stwarza optymalne warunki do regeneracji, dzięki czemu przyspiesza procesy gojenia i powrót do zdrowia. Czym w takim razie różni się orteza barku od innych form jego usztywnienia?

Usztywnianie barku: gips, orteza czy opaska?

Urazy obręczy kończyny górnej mogą być zaopatrywane w różny sposób. Do najpopularniejszych i najskuteczniejszych form usztywnienia barku należą gips, orteza oraz opaska na bark. Każde z nich ma odpowiednie wskazania do zastosowania, wady oraz zalety. Czym się różnią? Co jest lepsze – opaska, orteza czy gips?

Gips na bark

Gips jest rodzajem opatrunku w formie bandaża, który pod wpływem wody staje się plastyczny. Dzięki temu umożliwia odpowiednie dopasowanie do kontuzjowanego fragmentu ciała. Po krótkim czasie opatrunek zastyga powodując ścisłe unieruchomienie kończyny. Najczęściej gips na bark stosowany jest w przypadku złamań. Rozwiązanie to jest jednak coraz rzadziej stosowany ze względu na liczne wady.

Raz założony gips na złamany obojczyk lub każdą inną kość pozostaje w tej samej pozycji przez cały czas leczenia. Nie ma możliwości jego zdjęcia lub regulacji w trakcie przebiegu terapii. Niesie to za sobą ryzyko zbyt mocnego ucisku na struktury kostne i otaczające tkanki miękkie. np. przy pojawieniu się obrzęku. Z kolei po pewnym czasie, gdy obwody się zmniejszą, może nie przylegać wystarczająco mocno, przez co nie spełni właściwie swojej funkcji. Poza tym gips jest ciężki, nie przepuszcza powietrza i uniemożliwia mycie zaopatrzonej okolicy, przez co dbałość o higienę jest utrudniona. Z tego względu nie należy do szczególnie lubianych form stabilizacji barków, zarówno przez pacjentów, jak i lekarzy. W niektórych ciężkich przypadkach jego zastosowanie jest jednak konieczne.

Orteza / stabilizator na bark

Poszukując informacji na temat produktów ortopedycznych często możemy się spotkać z określeniami takimi jak ortezy oraz stabilizator na bark. Czym różnią się od siebie? Tak naprawdę są to dokładnie te same sprzęty. Z reguły pojęcie ortezy barku powszechnie używane jest w odniesieniu do produktów ortopedycznych zapewniających dużą stabilizację, które stosowane są w przypadku poważnych urazów. Określenie stabilizator zwykle określa natomiast sprzęt wykorzystywany do zabezpieczania przed kontuzją lub przy drobnych urazach, uszkodzeniach mięśni czy niestabilności barku. Jest to jednak podział umowny, a orteza i stabilizator należą do tej samej grupy sprzętów rehabilitacyjnych.

Sportowy stabilizator na bark jest lekki, wygodny i łatwy w stosowaniu. Umożliwia indywidualne dopasowanie do każdej osoby i regulację w trakcie procesu terapeutycznego. Wykonany jest z materiału, który nie podrażnia i nie powoduje odparzeń. Ortezę barku można także zdjąć w każdym momencie, co sprzyja zachowaniu higieny, ułatwia wykonywanie codziennych czynności i umożliwia wcześniejsze rozpoczęcie rehabilitacji. Dzięki temu coraz chętniej jest stosowany zamiast opatrunku gipsowego.

Opaska na bark

Jedną z form stabilizacji obręczy kończyny górnej jest także opaska uciskowa na bark. Wykonana jest z elastycznego materiału i wykorzystywana w przypadku drobnych urazów lub przeciążeń. Wywołuje delikatny ucisk na tkanki, dzięki czemu łagodnie stabilizuje stawy. Tym samym zapobiega przed pogłębieniem przeciążenia czy uszkodzenia tkanek. Dobrze sprawdza się także w celu profilaktyki nawrotu dolegliwości u osób, które w przeszłości doznały kontuzji barku. Opaska ortopedyczna na bark nie ogranicza jednak ruchomości w znacznym stopniu. Dzięki temu jej stosowanie jest wygodne i nie utrudnia codziennej aktywności.

Kiedy stosować ortezę barku?

Obręcz barkowa ma dość skomplikowaną budowę, a do tego umożliwia dużą ruchomość we wszystkich płaszczyznach. Jednocześnie jest intensywnie wykorzystywana każdego dnia przy wykonywaniu pracy zawodowej, codziennych czynności, czy podczas aktywności sportowej. Z tego względu jest szczególnie narażona na różnego rodzaju obrażenia. W takich przypadkach doskonałym rozwiązaniem jest częściowe lub całkowite usztywnienie barku za pomocą ortezy. Może być stosowana w przypadku:

• urazów, między innymi zwichnięć, złamań, stłuczeń i niestabilności barku,
• uszkodzonego stożka rotatorów,
• złamania obojczyka,
• barku tenisisty,
• stabilizacji po niektórych zabiegach operacyjnych.

Orteza na zwichnięty bark

Jednym z najczęstszych urazów w obrębie obręczy kończyny górnej jest zwichnięty bark. W jego wyniku dochodzi do przemieszczenia elementów kostnych tworzących staw i częściowa lub całkowita utrata kontaktu pomiędzy sąsiadującymi powierzchniami stawowymi. Zazwyczaj towarzyszy temu uszkodzenie torebki stawowej, obrąbka stawowego, czy chrząstki, a nawet okolicznych więzadeł czy przyczepów mięśni. Powoduje to wiele dolegliwości, przede wszystkim ból, obrzęk, ograniczenie lub całkowitą utratę możliwości poruszania kończyną górną. Orteza na zwichnięty bark doskonale stabilizuje uszkodzone stawy, odciąża i przyspiesza powrót do sprawności.

Orteza na złamanie w barku

Kolejnym rodzajem urazu, który może wystąpić w obrębie barku jest złamanie. Polega na przerwaniu ciągłości kości i w każdym przypadku wymaga silnej stabilizacji. Kontuzjowana część ciała musi być unieruchomiona w jednej pozycji, aby kość mogła się prawidłowo zrosnąć. W tym celu stosowany może być gips lub – obecnie coraz częściej – orteza na złamany bark. Taki rodzaj stabilizacji ma wiele zalet i jest bardzo skuteczny. Umożliwia zachowanie odpowiedniej pozycji kończyny i ogranicza zakres wykonywanych ruchów, a jednocześnie jest wygodny w użytkowaniu. Co ważne, orteza na złamany bark obejmuje mniejszy obszar, niż ma to miejsce przy gipsie, który zakładany jest na oba stawy sąsiadujące ze złamaniem. Dzięki temu ogranicza przykurcze i skraca czas późniejszej rehabilitacji.

Orteza na uszkodzony stożek rotatorów

Orteza barku jest także świetnym rozwiązaniem w przypadku uszkodzenia stożka rotatorów. Struktura ta, nazywana również pierścieniem rotatorów, obejmuje ścięgna czterech mięśni obręczy barkowej: nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, podłopatkowego i obłego mniejszego. Uszkodzenie stożka rotatorów zdarza się stosunkowo często. W jego wyniku dochodzi do utraty stabilności barku i trudności w wykonywaniu ruchów ręką. W wielu przypadkach kontuzja ta nie wymaga leczenia operacyjnego, a jedynie usztywnienie za pomocą stabilizatora. W ten sposób uszkodzone struktury są odciążone i zabezpieczone przed dalszym uszkodzeniem, dzięki czemu mają czas na regenerację.

Orteza na niestabilny bark

Niektóre osoby borykają się z problemem niestabilnego barku. Polega on na trudności w utrzymaniu głowy kości ramiennej w odpowiedniej pozycji i może być wynikiem urazów z przeszłości. W takiej sytuacji kluczową rolę pełni stabilizacja barku. Orteza sprawdza się tutaj doskonale. Z jednej strony usztywnia i ogranicza ruchy, z drugiej jest wygodna w noszeniu, umożliwia poruszanie w “bezpiecznych” warunkach i zdjęcie stabilizatora w razie konieczności (np. do kąpieli czy na noc). Przy niewielkiej niestabilności taki stabilizator na bark może być stosowany jedynie profilaktycznie, np. podczas wykonywania pracy fizycznej czy uprawiania sportu.

Orteza na złamany obojczyk

Jednym ze wskazań do zastosowania ortezy jest złamany obojczyk. Do urazu dochodzi zwykle w wyniku upadków z wysokości. W takiej sytuacji stosowane jest zazwyczaj leczenie zachowawcze w postaci stabilizacji obręczy barkowej. Orteza na złamany obojczyk jest w tym przypadku najlepszym rozwiązaniem. Utrzymuje kość w jednej pozycji, co umożliwia jej sprawną regenerację. Dodatkowo zabezpiecza przed nadmierną ruchliwością w trakcie wykonywania codziennych czynności.

Orteza na stłuczony bark

Stłuczenie barku jest stosunkowo łagodnym urazem, który może zdarzyć się każdemu, w szczególności sportowcom. Nie jest to stan wymagający pilnej pomocy ani leczenia chirurgicznego. Najlepiej sprawdza się w takiej sytuacji orteza na stłuczony bark. Odpowiednio stabilizuje, chroni przed przeciążeniami i przyspiesza proces regeneracji uszkodzonych tkanek.

Orteza na bark tenisisty

Bark tenisisty jest potoczną nazwą zespołu bólowego w okolicy obręczy kończyny górnej, związany z przedwczesnymi zmianami zwyrodnieniowymi.. Wbrew temu co sugeruje nazwa, schorzenie to nie dotyczy wyłącznie tenisistów. Dolegliwości pojawiają się najczęściej u osób uprawiających sporty rzutowe, takie jak siatkówka, piłka ręczna czy pchnięcie kulą. Aby zniwelować stan zapalny w obrębie barku stosujemy ortezę na ramię i bark. Dzięki temu obręcz nie jest nadwyrężona i stopniowo się regeneruje.

Orteza na bark po operacji

Korzystanie z ortezy na bark jest także zalecane po operacjach w jego obrębie, na przykład artroskopii. Jedną z najistotniejszych rzeczy po zabiegu jest odpowiednie unieruchomienie obręczy, które warunkuje poprawne procesy regeneracyjne. Orteza na bark po operacji stanowi wsparcie dla osłabionej kończyny, a jednocześnie chroni ją przed wykonywaniem ruchów w zbyt dużym zakresie. Dzięki temu zapobiega ponownym uszkodzeniom i powikłaniom po zabiegu. Jednocześnie pozwala na szybkie wprowadzenie fizjoterapii. W ten sposób orteza po artroskopii barku zapewnia wsparcie w procesie rehabilitacji ii pozwala usprawnić proces rekonwalescencji.

Jak założyć ortezę na bark i ramię?

Jak założyć ortezę na bark i ramię? Czynność ta może się wydawać skomplikowana lecz w rzeczywistości jest łatwa i intuicyjna. Zakładanie ortezy na lewy lub prawy bark może się jednak różnić w zależności od modelu. W większości przypadków polega na wsunięciu stabilizatora na kontuzjowaną kończynę a następnie regulacji rozmiaru wokół ramienia i klatki piersiowej. Służą do tego rzepy, zacisku lub klamry, za pomocą których możesz indywidualnie dopasować swoją ortezę sportową na bark. Powinna ona ściśle przylegać do ciała, jednak bez nadmiernego ucisku.

Co ważne, należy dobrać odpowiedni rodzaj stabilizatora na podstawie zaleceń lekarza lub fizjoterapeuty. Przy wyborze rozmiaru pomocne będą obwody ramienia i klatki piersiowej. Dzięki temu orteza na bark będzie prawidłowo spełniać swoją funkcję. Dobrym rozwiązaniem jest zakładanie jej na koszulkę, dzięki czemu nie podrażni skóry, a jej codzienne stosowanie będzie wygodniejsze.

Jak długo nosić ortezę na ramię i bark?

Ortezę barku zawsze powinieneś nosić zgodnie ze wskazaniami lekarza lub fizjoterapeuty. Czas stosowania może się różnić w zależności od wskazań. W przypadku prewencyjnego stosowania stabilizatora na bark dla sportowców zalecamy jego zakładanie na okres wykonywania ruchów w obrębie barku oraz 2-3 godziny po. Jeśli przyczyną stosowania ortezy jest jednak uraz lub operacja, konieczne może być jej noszenie przez większość dnia nawet przez kilka tygodni. W tym przypadku niezwykle istotną rolę pełni systematyczność.

Czy w ortezie barku można spać?

A co ze snem? Podobnie jak w przypadku stabilizatorów nadgarstka, sytuacja zależy od stopnia nasilenia uszkodzeń oraz wskazań specjalisty. W przypadku niewielkich urazów i przeciążeń stabilizator barku nie jest konieczny w nocy. Jeśli jednak borykasz się z poważniejszym uszkodzeniem, na przykład złamaniem, lub jesteś po operacji, dla prawidłowej rekonwalescencji istotną rolę pełni korzystanie z pomocy ortezy barku niemal przez całą dobę. Ważne, aby wybrać odpowiedni produkt dopasowany do swoich potrzeb.

Jak wybrać ortezę barku?

Wybór stabilizatora na bark może się wydawać nie lada wyzwaniem. Dlatego też przybliżę Ci najważniejsze rodzaje ortez. Pamiętaj jednak, że zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą, którzy najlepiej ocenią Twoje potrzeby i wskazania do korzystania ze stabilizatora barku. Warto zwrócić także uwagę na jakość sprzętu. Postaw na markę McDavid specjalizującą się w stabilizatorach sportowych. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że produkt jest wykonany z najlepszej jakości materiałów, prawidłowo spełni swoją funkcję, będzie wygodny i nie spowoduje podrażnień czy odparzeń.

Rodzaje ortez barku

Wyróżniamy kilka rodzajów stabilizatorów na bark. Ze względu na materiał wykonania dostępne są ortezy sztywne, półsztywne oraz miękkie. Biorąc pod uwagę ich funkcję wyróżniamy natomiast stabilizatory kompresyjne, kompensacyjne, korekcyjne oraz stabilizujące. Ortezy barku mogą mieć także różne kształty i zastosowania. Poniżej znajdziesz omówienie kilku z nich.

Orteza na ramię i bark typu Dessault

Orteza na ramię i bark typu Dessault jest jedną z najpopularniejszych. Obejmuje ramię, przedramię, bark i obojczyk, doskonale stabilizując całą obręcz kończyny górnej. Ze względu na to, że ogranicza ruchomość całej ręki jest zalecana w szczególności w przypadkach poważnych urazów lub po operacji. Orteza na ramię i bark typu Dessault dla dorosłych i dzieci świetnie stabilizuje kończynę, odciąża stawy i mięśnie, a jednocześnie jest wygodna.

Orteza barku odwodząca

Kolejnym typem stabilizatorów jest orteza barku odwodząca. Ten szczególny rodzaj posiada funkcję ustawienia kąta odwodzenia kończyny w stawie ramiennym. Wykorzystywana jest zwykle pooperacyjnie oraz po ciężkich urazach barku, takich jak zwichnięcia, złamania lub uszkodzenie stożka rotatorów. Taka orteza utrzymuje kończynę w jednej pozycji, stabilizuje i uniemożliwia poruszanie.

Orteza sportowa na bark

Stabilizator na bark dla sportowców zwykle ogranicza się do okolicy barku i nie stabilizuje klatki piersiowej oraz przedramienia. Ściśle przylega do ciała chroniąc przed nadmiernym ruchem i uszkodzeniem, jednocześnie nie ograniczając możliwości swobodnej aktywności. Świetnie sprawdza się w sytuacjach prewencyjnych lub przy drobnych urazach, dlatego doskonale nadaje się dla sportowców.

Termoplastyczna orteza ramienia i barku

Termoplastyczna orteza ramienia i barku jest szczególnym rodzajem stabilizatora. Posiada termoplastyczne elementy, które pod wpływem temperatury mogą być modelowane. W ten sposób możliwe jest idealne dopasowanie ortezy do ciała każdej osoby.

Ile kosztuje orteza na bark?

Cena ortezy na bark różni się w zależności od modelu i firmy. W większości przypadków koszt jej zakupu wynosi kilkaset złotych. Warto jednak wiedzieć, że w pewnych przypadkach możesz ją otrzymać za darmo.

Czy orteza na bark jest refundowana przez NFZ?

Zakup ortezy na bark może zostać sfinansowany przez NFZ. Aby skorzystać z takiej możliwości konieczne jest jednak odpowiednie zlecenie na ortezę od lekarza ze specjalizacją z zakresu rehabilitacji, ortopedii, traumatologii, chirurgi lub neurologii. Refundacja stabilizatorów dla dorosłych wynosi 90%, natomiast ortez na bark dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia – 100%. Dofinansowanie to odnosi się do ustalonej przez Ministerstwo Zdrowia, limitowanej kwoty zależnej od rodzaju ortezy na bark.

Podsumowanie

Ze względu na fakt, że obręcz barkowa ma złożoną budowę, stosunkowo często dochodzi do jej urazów. Mogą to być przeciążenia, stłuczenia, zwichnięcia, a nawet złamania. W takich sytuacjach kluczową rolę pełni odpowiednia stabilizacja uszkodzonych struktur. Jak ją zapewnić? Najlepiej z wykorzystaniem ortezy, inaczej stabilizatora barku. To zaopatrzenie ortopedyczne zakładane na obręcz kończyny górnej, którego zadaniem jest utrzymanie kontuzjowanych części ciała w odpowiedniej pozycji. W ten sposób chroni kompleks barkowy przed uszkodzeniem i doskonale wspomaga procesy naprawcze.

FAQ

Jak założyć ortezę na bark i ramię?

Założenie ortezy na bark jest uzależnione od modelu. Zwykle jednak polega na zapięciu stabilizatora wokół ramienia, przedramienia oraz klatki piersiowej za pomocą rzepów. W ten sposób możliwe jest indywidualne dopasowanie do ciała.

Opaska na bark – czy pomaga?

Opaska na bark jest doskonałym rozwiązaniem w przypadku niewielkich urazów oraz przeciążeń w obrębie obręczy kończyny górnej. Zapewnia stabilizację i odciążenia, nie ograniczając jednak pełnego zakresu ruchu. Świetnie sprawdza się do codziennego korzystania w ramach łagodzenia dolegliwości bólowych czy prewencji urazów.

Złamany obojczyk – jak spać?

Ortezę na złamany obojczyk zapewnia doskonałą stabilizację pękniętej kości, także w nocy. Aby uchronić obojczyk przed dalszymi uszkodzeniami należy spać w pozycji na wznak lub na zdrowym boku.

Czy orteza na bark jest refundowana przez NFZ?

Orteza na bark może być refundowana przez NFZ. W przypadku osób dorosłych dofinansowanie wynosi 90%, a dla dzieci do 18 roku życia – 100% w odniesieniu do ustalonej przez Ministerstwo Zdrowia, limitowanej kwoty zależnej od rodzaju ortezy na bark. Aby otrzymać ortezę na NFZ potrzebne jest jednak zlecenie od odpowiedniego lekarza specjalisty.